Atmosferische gassen
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Atmosferische gassen zijn de gasvormige bestanddelen waaruit de aardatmosfeer of dampkring bestaat, voornamelijk stikstof en zuurstof, en die mede het klimaat en de luchtkwaliteit bepalen.
Omschrijving
De atmosfeer is een gasvormig omhulsel rond de aarde, dat ook wel lucht wordt genoemd. De belangrijkste gassen in droge lucht zijn stikstof (ongeveer 78%) en zuurstof (ongeveer 21%). Daarnaast bevat de atmosfeer kleinere hoeveelheden argon (ongeveer 0,9%) en koolstofdioxide (ongeveer 0,04%). Ook waterdamp is een belangrijk, maar variabel bestanddeel van de atmosfeer. Naast deze hoofdbestanddelen komen er ook sporengassen voor in zeer kleine hoeveelheden, zoals neon, helium, krypton, xenon, waterstof en methaan. De samenstelling van de lucht blijft tot een hoogte van ongeveer 90 km nagenoeg constant, afgezien van variaties in waterdamp. Atmosferische gassen spelen een rol bij diverse natuurlijke processen, waaronder het broeikaseffect en de absorptie van ultraviolette straling.
Relevantie voor de bouw
In de bouwkunde is kennis van atmosferische gassen belangrijk voor aspecten als ventilatie, binnenklimaat en luchtdichtheid. Voldoende ventilatie met verse buitenlucht is essentieel voor een gezond binnenklimaat, waarbij de aanvoer van zuurstof en afvoer van onder andere koolstofdioxide van belang zijn. De concentratie van gassen zoals CO2 binnenshuis kan oplopen, wat gezondheidsklachten zoals hoofdpijn en concentratieverlies kan veroorzaken. Luchtdicht bouwen, waarbij naden en kieren beperkt worden, is belangrijk voor energie-efficiëntie, maar maakt gecontroleerde ventilatie des te noodzakelijker. Daarnaast kunnen bepaalde atmosferische bestanddelen, met name in combinatie met vocht, leiden tot atmosferische corrosie van bouwmaterialen, zoals metalen gevelbekleding of constructies.
Broeikasgassen en luchtvervuiling
Sommige atmosferische gassen, zoals koolstofdioxide, methaan en waterdamp, fungeren als broeikasgassen door warmte vast te houden, wat bijdraagt aan het broeikaseffect en klimaatverandering. Naast natuurlijk voorkomende gassen kunnen menselijke activiteiten ook luchtverontreinigende stoffen in de atmosfeer brengen. Op bouwplaatsen kunnen machines en activiteiten bijdragen aan de uitstoot van stoffen zoals stikstofdioxide en fijnstof, die de luchtkwaliteit beïnvloeden en schadelijk kunnen zijn voor de gezondheid. De atmosfeer fungeert als een 'reactievat' waarin deze gassen en deeltjes met elkaar reageren.
Vergelijkbare termen
luchtkwaliteit
Gebruikte bronnen: